grico: lingua, cultura, tradizioni nei brani grichi di Martano


... o skòrdoma.	.. το σκόρδο μας.
E' kiantèo tìpoti plèo,	Δεν φυτεύω τίποτα πια,
en sperno tìpoti, bràvo!	δεν σπέρνω τίποτα, ωραίο!
Evò stèo fiàkka	Είμαι άρρωστη,
ka evò tèlo na spìro na fào o dikòmmu,	που θέλω να σπείρω και να φάω το δικό μου.
ka cìo pu kiantèo evò	Που αυτό που καλλιεργώ εγώ
en'e' sakùndu cìo ka vorasi.	δεν είναι όπως αυτό που αγοράζεις.
En e' pompàta 'de!	δεν ποτίζεται όχι!
Evò 'e pompèo mài, èna morzo, se pùru.	εγώ δεν Δεν χρησιμοποιώ ποτέ χημικά, ένα δάγκωμα, ακόμα κι αν.
ka t'ènna pò e mundìzzie cì evò e’ pèrno,	τι να πω, τα σκουπίδια εγώ εκεί τα παίρνω,
kànno i fòssa, vàddho cikàu ...	κάνω μια τρύπα τα βάζω μέσα.
Ce kànni kròpo. kànni kròpo.	Και κάνεις κοπριά. Κάνεις κοπριά
kàddhio ìu.	Καλύτερα έτσι.
Ia mìa forà, àrte diavènni.	Ήταν (έτσι) μια φορά, τώρα περνάει (ο καθαριστής).
'Ttu mìnane e mundìzze,	εδώ έμειναν τα σκουπίδια,
èssu-mu es'èdika atte pornà.	εκείνη του σπιτιού μου τα έδωσα το πρωί.
Diavìkane prìma n'àrto c'es èdika,	πέρασαν πριν έρθω, και τα έδωσα,
us vìtru.	τα τζάμια.
A khartìa 'a vàddho sti llumèra ka e' na nàfso.	Τα χαρτιά τα βάζω στη φωτιά για να ανάψω.
Vàscia vàscia vàddho tikanè as pulizìa.	σιγά σιγά βάζοντας τα πάντα σε τάξη...
Ma ène kàddhio àrtena!	Αλλά είναι καλύτερο τώρα!
No! no!	Όχι! Όχι!
Evò tèlo n'akho..	Θέλω να έχω..
Ess o Senzakolo, to Mario,	Από το Senzacolo, ο Mario,
... epulìsti ìsi stòzza u tìu-tu.	πωλήθηκε εκείνο το κομμάτι (γης) του θείου του.
Evò èkhi ka efabrìkonna	Εγώ ήμουν σε κατασκευή
sandè ìkha piànta ‘cì	αλλιώς θα αγόραζα εκεί
ce mpìzzonna cìo ka ìtela.	και θα φύτεψα αυτό που ήθελα.
Na! dìo pàssu.	Εδώ! Δύο βήματα μόλις (από το σπίτι).
Iste kùkkia kùkkia ìstike, de!	Ήσουν κοντά κοντά ήσουν, έτσι!
Allora! Piàntoti, pùru fiùru,	Σίγουρα! παίρνοντας το, ακόμη και λουλούδια,
vàddhome 'cèssu tikanène, già!.	θα φυτεύαμε, από όλα, ακριβώς έτσι!
Ekhase in okkasiùna.	Έχασες την ευκαιρία.
Ja tùo e' tt' èbbika.	Για αυτό δεν το πήρα (το κομμάτι γης).
Ikha kànta kàddhio	Θα ήταν καλύτερα
mìa stànza mi ti kkào makàta.	ένα δωμάτιο να μην το να μην το είχα κάνει καθόλου.
Meh t'ènna kài!	Τι να κάνεις!
Na pò quasi, cìo ìkhe plèo kùkkio	Για να πω σχεδόν, αυτό υπήρχε πιο κοντά
c'ise sònta kalò, t'ùkha piànta!	Θα ήταν ωραίο, αν το είχες πάρει!
Ikhe stasònta kalò 'de, probio kalò!	Θα ήταν καλό, έτσι, πραγματικά καλό!
'Vàddha fiùru stu tìkhu.	Θα έβαζα λουλούδια κατά μήκος των τοίχων.
Poddarsi ka ìkha fabrikèsfonta ecì,	Μπορεί να έχω χτίσει εκεί,
stasònta prima.	αν είχε συμβεί πριν (να αρχίσει να χτίζει)
Ce ìkha pànta apòde pu ttumpì	Και θα πήγαινα μακριά από εδώ πίσω (από αυτό το μέρος)
'E ssu piacèi ttumpì?	Δεν σου αρέσει εδώ πίσω.
Ndè!	Όχι!
Ma ‘sù stèi pànta ci pànu stèi.	Αλλά εσύ πάντα μένεις εκεί πάνω μένεις (από το άλλο σπίτι).
ka panta pùru apòde pu ci simùddhia	Ότι θα πήγαινα μακριά και από εκεί κοντά
piàkonta 'itto koràfi.	αν αγόραζα εκείνο το πεδίο.
ka ìstike kùkkia kukkia sto paìsi de!	που ήσουν πολύ κοντά στο χωριό, έτσι!
Ec'es to Brotopàpa en'èstasa	μέσα (στην ιδιοκτησία) του Protopapa, δεν έχω φτάσει (σε χρόνο)
na pò na mu kraìsi i zzòna e Uccia.	να της πω να μου κρατήσει μια περιοχή η Uccia.
E Uccia. Plèo Protopàpa?	Η Uccia. Ποιο Protopapa;
O Uccio tu Bbrotopàpa e' to fsèri?	Uccio Protopapa δεν τον γνωρίζεις;
ah! Artena ...	α! τώρα...
kosimo!	Cosimo!
An èrke… tòa: protinì ìsone esù.	αν ερχόσουν τότε: η πρώτη θα ήσουν εσύ.
'E ttis ìpa tìpoti ce is piàgan àddhi.	Δεν της είπα τίποτα και το αγόρασαν οι άλλοι.
Sandè ìkha pànt'apòde pu ttu simà ka stèo.	αλλιώς θα είχα φύγει από εκεί που μένω.
Jatì ìtele na pài apode pu ci simà,	Γιατί ήθελες να φύγεις από εκεί κοντά,
en'estèi kalà cì simà?	δεν αισθάνεσαι καλά εκεί κοντά;
Etèlo n'àrria!	Θέλω τον αέρα!
Evò ndevènno apà sti llàmmia.	Σηκώνομαι στη βεράντα.
Etèli pròprio ària esù, de?	Θέλεις πραγματικά τον αέρα εσύ έτσι;
Pu kànno amartìe!	που κάνω αμαρτίες! (επισκεύομαι)
Ise proprio kontadìna ìse!	Είσαι πραγματικά αγρότης είσαι!
Jin ària ìme anìa!	Για τον αέρα είμαι ζωντανή!
Ma sta paìssia ...	Αλλά στα χωριά..
Eh! Evò in àrria i ttèlo:	Εε..! Θέλω τον αέρα:
posson èzisa, en efsèro an ezìso akatò,	όσο έχω ζήσει, δεν ξέρω αν θα ζήσω εκατό,
an ezìso diakòsce, an ezìso trisakòsce,	αν θα ζήσω διακόσια, αν ζήσω τριακόσια
àrria i ttèlo!	τον αέρα θέλω!
Ma àrria i ttèli.	Αλλά τον αέρα θέλεις.
Va be! Ma ap'ucisimà na pai apà sta Foderà	Καλά! αλλά από εκεί κοντά για να να πας στα Foderà
pòsso etèli?	Πόσος χρόνος χρειάζεται;
kàzza! mìan òra!	"Cazza!", μια ώρα!
Mian òra?	Μια ώρα?
Ma pòja.	Με τα πόδια.
Ma pòja?	Με τα πόδια?
ce min biciklètta dekòste sa ppampasciùna.	Και με το ποδήλατο δίπλα μου σαν ηλίθια.
Ce kànni kalà.	Και κάνεις καλά.
Umh! Ei ka e ppào!	Υμ!! Είναι καιρός που δεν πάω.
Meh! Artena e' scimòna, e' sòzi pài.	Με! Τώρα είναι χειμώνας δεν μπορείς να πας;
Ce o kalocèri t'ènna kào?	Και το καλοκαίρι τι πρέπει να κάνω;
Ce o kalocèri ti ènna kài?	Και το καλοκαίρι τι πρέπει να κάνεις;
O kaloceri e'... n'àddho pràma.	Το καλοκαίρι είναι πάντα κάτι άλλο.
Arte enna kiantèfsi ka ènna fài!	Τώρα πρέπει να φυτέψεις για να φας!
I deftera, o Pantalèo ìpe ka ...	Ο Παντελής είπε ότι τη Δευτέρα που..
I dettèra,	Τη Δευτέρα?
et'èkame?	Τι έκανε;
I dettèra ìpe ka ènna vorasi tikanè	Είπε ότι τη Δευτέρα πρέπει να αγοράσει τα πάντα
a spòra, a sporìata enna vorasi.	Τους σπόρους, πρέπει να αγοράσει τους σπόρους.
Avorasi? Epu ta pèrni ecistèa?	Αγοράσει; Πού τους παίρνει, εκεί;
Ettu simà sta Foderà.	Εδώ κοντά στα Φοδερά.
Ttu vrisko evò na penzefso	Εδώ βρίσκω εγώ, νοιάζομαι εγώ,
... ka na mo dòi,	... που πρέπει να μου δώσει (τους σπόρους).
andè voràzo evò,	αλλιώς θα τους αγοράσω εγώ,
ràpa èkhi dìo bùste.	από ραπές υπάρχουν δύο τσάντες.
Ecirtèa t'ènna kài ah!	Από εκείνη την πλευρά τι πρέπει να κάνεις ε!
Cikàu ... ecikàu, tìpoti! Tipoti!	Κικάου... κικάου (ένα άλλο χωράφι), τίποτα! Τίποτα!
Ettù simà ènna kài tikanène.	Εδώ κοντά πρέπει να κάνεις τα πάντα.
Ti òra ène?	Τι ώρα είναι;
Ti òra ène?	Τι ώρα είναι;
E ...	Και. ...
Esse ce dèka.	Έξι και δέκα.
Esse ce dèka.	Έξι και δέκα.