grico: lingua, cultura, tradizioni nei brani grichi di Martano


... dikì-ssu!	Τα δικά σου!
attu dikì-mmu?	Από τα δικά μου;
Eh!	Ε, ναι!
O nànni atto ciùri-ssu!	Ο παππούς από τη μεριά του πατέρα σου.
Ahh!	Αχ!
Evò mòtti ìbbie es ti kàccia,	Εγώ, όταν πήγαινε για κυνήγι,
ma cìo ìbbione,	πήγαινα μαζί του.
en e' kka ìbbion m’us àddhu,	Δεν είναι ότι πήγαινα με τους άλλους,
ecìo ìone o kacciatùri.	αυτός ήταν ο κυνηγός.
Addhu [...] en ìkhe kacciatùri.	Δεν υπήρχαν άλλοι κυνηγοί.
Dègghe, tùo o fsèro.	Όχι, αυτό το ξέρω.
Eh!	Ε, ναι!
Pos fonàzato o nànni-ssu?	Πώς λέγατε τον παππού σου;
Nànni!	Παππού!
Nanni,o nòma!	Παππού, το όνομα!
Nànni Pavlò ìgue.	Παππούς Παύλος λεγόταν.
Nànni Pàvlo.	Παππούς Παύλος.
Si.	Ναι.
Ce cìo ìone, ìone	Και εκείνος ήταν, ήταν
o nànni ka ìone sakùndu mà, de,	Ο παππούς που ήταν σαν εμάς (ίδιο επίθετο) όχι!
De Pascalis, de!	De Pascalis, (Ντε Πασκάλη), όχι!
De Pascalis.	De Pascalis.
Ce depòi e nànna ìone Guglièlmo.	Και μετά η γιαγιά ήταν (είχε επίθετο) Guglièlmo (Γουλιέλμος).
Guglielmo?	Γουλιέλμος;
Pos ìggue cìni, pos ìone?	Πώς τη λέγατε εκείνη, Πώς ;
Cìni ìone …	Εκείνη ήταν (είχε επίθετο) .. ήταν;
Mìno na rikorderttò.	Περιμένετε να το θυμηθώ.
Iu ène?	Έτσι και;
Cìo pu stèi ampì sti a' Lucìa,	Εκείνος που μένει πίσω από τη συνοικία της Αγίας Λουκίας
pu mìa forà ìone o grambò	που κάποτε ήταν γαμπρός
cinù pu èkhi sikarètte,	εκείνου που έχει τα τσιγάρα,
pu pùli sikarètte ecì mes ti mèsi.	που πουλούσε τσιγάρα εκεί στην πλατεία.
Mènzasòrta ìone cìo, Chiriàtti!	Mezzasorta ήταν εκείνος, Chiriatti!
Nde, ti Menzasòrta, Menzasòrta!	Όχι!, ότι Mezzasorta, Mezzasorta!
Cìo ìo Còglia!	Εκείνος ήταν Κόγλια!
Còglia ìone e nànna-mu!	Κόγλια ήταν η γιαγιά μου!
Ce en efsèro o Còglia.	Και δεν γνωρίζω Coglia.
[e va bene!] E nànna-mu ìo Còglia!	Και εντάξει! Η γιαγιά μου ήταν Coglia!
Còglia.	Κόγλια.
Oh!	Ω!
Ce cini,	Και αυτοί,
ma mu fènete ka su t'ùkha pònta,	μου φαίνεται ότι σου το είχα πει,
ìo poddhì,	ήταν πολύ,
ìo poddhì kattòlici òli ce dìo.	ήταν πολύ καθολικοί και οι δύο.
Cìo èkanne prèdike,	Εκείνος έκανε ομιλίες
sènza na fsèri na gràfsi,	χωρίς να ξέρει να γράφει,
sènza na fsèri na meltìsi	χωρίς να ξέρει να διαβάζει,
ìggue sulamènte es prèdike,	άκουγε μόνο τα κηρύγματα
ce già es ìfsere memòria,	και τα ήξερε απ' έξω,
kalè es ìfsere.	τα ήξερε καλά.
O Pàvlo.	Παύλος.
O Pàvlo.	Παύλος.
Ekko jakài ìkhamo o Pàvlo, on dikò-ssu.	Αυτό είναι γιατί είχαμε στην οικογένεια τον δικό σου (πατέρα) Παύλο,
Vìto Pàvlo anzi o dikò-ssu ìone.	Βίτο Παύλος. αντίθετα ήταν (ονομαζόταν) ο δικός σου.
Vìto Pàvlo eh!	Βίτο Παύλος!
Ce cìo pùru ìon Vìto Pàvlo.	Και εκείνος ήταν επίσης Βίτο Παύλος.
Ekko.	…
Ce o pedì pùru.	Και ο γιος επίσης.
Cio depòi ebbùskefse,	Εκείνος λοιπόν λάμβανε φιλοδώρημα,
mòtti èkanne prèdike, ùso	όταν έκανε τα κηρύγματα, εκείνος
o nànni-mu,	ο παππούς μου,
eh èkanne,	Ε, έκανε,
u dìane pràmata, e' ttu dìa ssòrdu,	του έδιναν πράγματα, δεν τους έδιναν χρήματα,
u dìane, u dìan na fài, depòi u dìa kanèa pràma.	του έδιναν φαγητό, μετά του έδιναν κάτι.
Mia forà u dòkane tèssara quàdri, kalà,	Μια φορά του έδωσαν τέσσερις εικόνες τέχνης αξίας
ka ìkhane cìni,	που κατείχαν αυτοί,
ka depòi t'àbbike o ciùri-ssu	που μετά τα πήρε ο πατέρας σου,
ka t'àfere ecì èssu-su mòtti ermàsti.	τα πήγε στο σπίτι σου όταν παντρεύτηκε.
Mòtti ermàsti.	Όταν παντρεύτηκε.
Ma depòi ti èkame cìo ma cìa.	Αλλά μετά δεν ξέρουμε εκείνος τι έκανε με αυτά;
T'àvale ...	Τα έβαλε ...
T'akhi?	Υπάρχουν ακόμα;
In aderfì-mmu en efsèro t'èkame, ma ...	Δεν ξέρω τι έκανε η αδερφή μου, αλλά ...
Efsèro ka en efsèri, ka ...	Ξέρω ότι δεν τα ξέρεις, ότι ...
Alìo cerò ampì us ìkhe deh!	(μέχρι) Λίγος καιρό πριν τα υπήρχαν!
Us ìkhe?	Τα υπήρχαν;
Però emànke an mangialìsta,	Αλλά έλειπε ένας ευαγγελιστής,
ka cìa evàngelìsti ìone	που αυτά οι ευαγγελιστές αντιπροσώπευαν,
ce cìa o Pènsa u ta ìkhe dòkonta,	και αυτά ο Pensa του τα είχε δώσει,
o Vangèlìsta.	ο Ευαγγελιστής.
O nànni, o ciùri tunù pu fsèrome emì	Ο παππούς, ο πατέρας αυτού που γνωρίζουμε εμείς,
ìggue Evangelìsta, Evagelìsta ìggue	λεγόταν Evangelista, λεγόταν.
ce cìo ìkhe us vangelìstu	και αυτός κατείχε τους ευαγγελιστές
ce t'ùkha dòkonta a quàdri cinù.	και είχαν δώσει τα έργα σε αυτόν (τον παππού).
O ciùri-ssu, o Pàvlo, depòi	Ο πατέρας σου ο Παύλος μετά,
o ciùri-ssu …	ο πατέρας σου ...
Ekhàsisa a quàdri, ekhàsisa a quadri,	Χάθηκαν τα έργα, χάθηκαν τα έργα,
meh a t'àkhi piànta o Pavlo.	με! τα πήρε ο Παύλος!
U fànisa kalà, t'àbbike o Pàvlo	Του φάνηκαν καλά, τα πήρε ο Παύλος
ce ta pìre ecì, ta krèmase!	τα πήγε εκεί (στο σπίτι του) και τα κρέμασε!
[...]	[...]
Ikhe trìa.	Υπήρχαν τρία.
Trìa ìkhe, emànke èna.	Τρία ήταν, έλειπε ένα.
Jatì apà sto krovàtti ìkhe	Γιατί στο κρεβάτι ήταν (κρέμασε)
èna plèo makrèo.	ένα πιο μακρύ.
Si, si.	Ναι, ναι.
Ndè, trìa ìkhe en ìkhe tèssara,	Όχι, τρία ήταν, δεν ήταν τέσσερα,
jakài e vangèlisti	επειδή οι ευαγγελιστές
tèssari ìone.	ήταν τέσσερις,
Ma ìkhe trìa.	αλλά υπήρχαν τρία (έργα).
Ikhe trìa.	Υπήρχαν τρία.